دفتر آمستردام

دفتر یا دبیرخانۀ آمستردام: جدا افتادن مرکز انترناسیونال سوم در طول سال ۱۹۱۹ که در کشورهایی که در آنها جنگ داخلی جریان داشت و با کمربند متفقین محاصره شده بودند، کمیتهٔ اجرایی انترناسیونال را برآن داشت که در تدارک ایجاد دفاتری در برخی مناطق اروپای غربی از جمله اسکاندیناوی، بالکان، جنوب روسیه، و در اروپای مرکزی (در وین) باشد. همزمان با این کار دفتری هم برای آمریکای لاتین (در مکزیک) درنظر گرفته شد. وظیفۀ اصلی این دفاتر درست مانند دیگر سازمان‌های وابسته به احزاب، تبلیغ و ترویج سیاست‌های انترناسیونال می‌بود. در ابتدا، فعالیت این دفاتر نامنظم و روابط با کمیتۀ مرکزی آشفته بود، امّا در نظر کمیتۀ مرکزی می‌بایست در آینده‌ای نه‌چندان دور، دفتر مرکزی همراه با انقلاب در اروپا از مسکو به اروپای مرکزی منتقل می‌شد و این دفاتر در واقع طرح‌واره‌هایی از این دبیرخانۀ مرکزی بودند. در پاییز ۱۹۱۹ یک دفتر موقتی برای اروپای غربی در آلمان و یک دفتر موقتی دیگر در هلند که در تماس مداوم با یکدیگر بودند ایجاد شد. دبیر دفتر، لوی و کلارا زتکین، جریان راست را نمایندگی می‌کردند و به سمت مستقل‌ها متمایل بودند. برعکس گرایش اصلی دفتر آمستردام را چپ‌ها که عملاً علیه ک.پ.د. موضع داشتند،‌ نمایندگی می‌کردند.

در ابتدای امر، انترناسیونال یک مأموریت مهم بر عهدۀ دفتر آمستردام نهاد: تبلیغ و ترویج و برقراری ارتباط بین احزاب کمونیست اروپا و آمریکای شمالی. اعضای هلندی دفتر به عنوان مسئولین این کار اعلام شدند که خود به کمونیست‌های چپ و راست تقسیم می‌شدند. در فوریه ۱۹۲۰، اعضای دفتر آمستردام کنفرانسی برقرار کردند به هدف متحد و یکی کردن احزاب کمونیست که منطبق با خواست رهبری انترناسیونال سوم هم بود. با این حال، بعد از این کنفرانس، دفتر به نظراتی مخالف نظرات انترناسیونال حول مسائل پارلمانتاریسم و سندیکالیسم رسید؛ رد پارلمانتاریسم در جایی که شوراهای کارگری به وجود می‌آیند و نفی کامل سندیکالیسم مگر اینکه این سندیکالیسم، انقلابی و منطبق با سیاست احزاب کمونیست باشد. پس در ظاهر، سیاست دفتر به سیاست ک.آ.پ.د. نزدیک بود؛ امّا صرفاً در ظاهر چراکه کمی بعد ک.آ.پ.د. سندیکالیسم و پارلمانتاریسم را به طور کل رد می‌کند. یکی از مسائل مورد بحث دیگر در کنفرانس، مسألۀ پیوستن حزب سوسیالیست چپ انگلستان به حزب کار قدرتمند آن کشور بود. لنین و به همراهان او،‌ در انترناسیونال سوم،‌ خواهان ملحق شدن گروه‌ها و احزاب چپ  کوچک به حزب کار بودند، با این هدف که توده‌ها را به سمت سیاست‌های خود بکشند؛ امّا این برخلاف تصمیم منشعبین از انترناسیونال دوم بود. بنابه این تصمیم، تمام احزاب متعلق به انترناسیونال دوم، دیگر نه به عنوان جریانات راست متعلق به جنبش کارگری که به عنوان جریانات چپ بورژوازی تلقی می‌شدند و همکاری با آنها همکاری با ضدانقلاب محسوب می‌شد. به هر تقدیر، اعضای حاضر در کنفرانس به یکی شدن گروه‌های چپ با احزابی که هنوز بین انترناسیونال دوم و سوم در رفت و آمد بودند رأی منفی داده و به این ترتیب، بیش از پیش از سمتگیری به انترناسیونال سوم دور شدند.

در کل می‎‌توان دفتر آمستردام را که دارای قدرت اجرایی هم بود (برای مثال از دفتر برلین تحت ادارۀ نیروی‌های راست،‌ خواسته بود که صرفاً به امور اروپای شرقی بپردازد و کاری به اروپای غربی نداشته باشد)،‌ به نوعی مرکز گروه‌های اپوزیسیون در درون انترناسیونال سوم دانست. یک دفتر دیگر در آمریکای شمالی که تحت نظارت دفتر آمستردام بود،‌ با مجری‌گری حزب کمونیست تحت رهبری فرینا به وجود آمد و وظیفه تبلیغ و ترویج ایده‌های کمونیست‌های چپ در سرتاسر قارۀ آفریقا را به عهده داشت. انترناسیونال نگران از قدرت گرفتن چپ‌ها، درست زمانی که دفتر آمستردام ایجاد ک.آ.پ.د. را تبریک گفت،‌ تصمیم گرفت با یک پیغام رادیویی ساده،‌ روز ۴ مه ۱۹۲۰ دفتر را منحل اعلام کند و بعداً ساختمان دفتر را به فروش برساند.